Αφήγηση μιας γαλαρίας
…100+ ετών
Ο χώρος της Γαλαρίας, επί της παραλιακής ζώνης Νέου Παντελεήμονα, θεωρείται ΄΄μνημείο΄΄, χαρακτηριστικό δείγμα Νεότερης Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του λόφου του Κάστρου του Πλαταμώνα και αποτελεί ουσιαστικά το ανοιχτό με αψίδες βόρειο τμήμα της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής, σε συνέχεια του κλειστού τμήματος – Τούνελ- της Σήραγγας του Πλαταμώνα.
Πλαταμώνας…
Ο Πλαταμώνας είναι χτισμένος στη θέση της αρχ. Ηράκλειας ή Ηράκλειον από αρχαίους βασιλείς της Μακεδονίας. Ονομάστηκε έτσι από τον μυθικό ήρωα Ηρακλή. Στην αρχαιότητα αποτελούσε λιμάνι. Σήμερα σώζεται ένα μέρος των τειχών της παλιάς Ηράκλειας στους πρόποδες του κάστρου. Τον 12ο αι. παίρνει το όνομα Πλατενέα από τα πολλά πλατάνια στην περιοχή.
Με την αλλαγή των ονομάτων πήρε το όνομα Πλαταμώνας, όνομα που δόθηκε από τον Πλατύ Γυαλό ή Πλατιά Άμμος. Βέβαια, άλλες πηγές αναφέρουν ότι οι ρίζες του ονόματος Πλαταμώνας φτάνουν μέχρι στην ομηρική αρχαιότητα όπου το όνομα αναφέρεται σε ΄΄πέτρα λιασμένη από θάλασσα…΄
…Πρώτη πόλις Μακεδονίας Ηράκλειον…
Σκύλας ο Καρναδέας 360 π.Χ.
13ος αι.
ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ
Το κάστρο του Πλαταμώνα κατασκεύασαν οι Βενετοί το 1204 υπό την εντολή του Ρολάνδο Πίσκια, κοντά στη θάλασσα, στα ερείπια της παλιάς Ηράκλειας και σε σημείο ύψιστης στρατηγικής σημασίας. Αργότερα το πήραν οι Βυζαντινοί λόγω αυτής ακριβώς της συγκεκριμένης στρατηγικής σημασίας του.
14ος – 15ος αι.
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
Στα τέλη του 14ου αιώνα οι Τούρκοι κατέλαβαν τον Πλαταμώνα (τωρινός Π. Παντελεήμονας) μετο κάστρο επίσης. Για ένα διάστημα το πήραν ξανά οι Βενετοί από τους Τούρκους (Ιούλιος 1425 μ.Χ.) αφού το βομβάρδισαν και του προκάλεσαν αρκετές ζημιές. Στη συνέχεια το επιδιόρθωσαν από τις ζημιές που οι ίδιοι προκάλεσαν. Οι Τούρκοι με την σειρά τους το καταλαμβάνουν ξανά κρατώντας το σε καλή κατάσταση και ενισχύοντάς το με αναστηλώσεις και προσθήκες, λόγω της καίριας στρατηγικής του θέσης.
1821 – 1912
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Το Κάστρο παραμένει στους Τούρκους καθ΄όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, λόγω της καίριας στρατηγικής του θέσης. Το 1912 μ.Χ. ο ελληνικός στρατός ξεκινάει απελευθερωτική εκστρατεία κυριεύοντας το Κάστρο του Πλαταμώνα.
1916
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΑΛΑΡΙΑΣ
Η απελευθέρωση της Μακεδονίας και η συνένωσή της με την υπόλοιπη Ελλάδα οδήγησε το 1916 στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής και της Γαλαρίας του Πλαταμώνα που ουσιαστικά ήταν στην αρχή της ενωτικής γραμμής Παπαπουλίου Λάρισας-Πλατέως Ημαθίας. Η γραμμή συνέδεε τον Λαρισαικό Σιδηροδρόμο με το δίκτυο της S.M. (Chemins de fer Salonique a Monastir) στην Μακεδονία και κατ΄επέκταση συνέδεσε σιδηροδρομικά την πρωτεύουσα με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η έλλειψη οδικού δικτύου την εποχή εκείνη κατέστησε το τρένο ως το μοναδικό μέσο μεταφοράς.
2004
ΕΚΚΕΝΩΣΗ ΓΑΛΑΡΙΑΣ
Από το 2004 η Νέα Σιδηροδρομική Γραμμή υψηλών ταχυτήτων περνά από τον Πλαταμώνα μέσα από μια νέα Σήραγγα τεσσάρων και πλέον χιλιομέτρων. Η παλιά όμως σιδηροδρομική γραμμή που διέρχεται μέσα από απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τοπία εγκαταλείπεται και χαρακτηρίζεται ΄΄ιστορικός τόπος΄΄ως αξιόλογο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα, η διέλευση της οποίας γίνεται πια με τα πόδια.
2016
AΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΓΑΛΑΡΙΑΣ 100 χρόνια μετά
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών ήρθαν πρόσφυγες με τρένα στην περιοχή από την Μ. Ασία και εγκαταστάθηκαν αρχικά κοντά στις γραμμές του τρένου.
Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η περιοχή του Πλαταμώνα αποτελεί την 2η οχυρωματική γραμμή αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 13 Απριλίου 1941 (Μάχη του Πλαταμώνα) πραγματοποιείται η μεγάλη επίθεση του γερμανικού Πεζικού. Η μάχη διήρκησε 3 ημέρες. Στη μάχη αυτή συμμετείχαν νεοζηλανδικά στρατεύματα. Κατά των
στρατευμάτων αυτών τάχθηκαν ισχυρές γερμανικές δυνάμεις που υποστηρίζονταν από τανκς και αεροπλάνα. Οι Σύμμαχοι φεύγοντας από τον Πλαταμώνα τίναξαν την Γαλαρία για να κόψουν την σιδηροδρομική μεταφορά των Γερμανών στρατιωτών και πολεμοφοδίων προς το Νότο. Το 1944 έγινε η απελευθέρωση από τους Γερμανούς το οποίο σήμαινε και το τέλος του πολέμου.
1941
Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Φωτογραφικό υλικό
…κάποιο ήσυχο δειλινό εμφανίστηκε ξαφνικά στη θάλασσα, απέναντι από τον σιδηροδρομικό σταθμό, κάποιο υποβρύχιο,που πιθανολογείται από τους ντόπιους ότι ήταν ο Παπανικολής. Χτύπησε με το κανόνι του τον σιδηροδρομικό σταθμό του Πλαταμώνα και γερμανικά φυλάκια προκαλώντας μεγάλη σύγχυση στους Γερμανούς και καταδύθηκε πάλι..
ORIENT EXPRESS
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το ταξίδι με το τρένο από την Ευρώπη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μακρύ και ουραστικό. Η κάθε χώρα είχε αναπτύξει το δικό της αυτόνομο σιδηροδρομικό δίκτυο. Φτάνοντας στα σύνορα οι επιβάτες έπρεπε να αποβιβάζονται και να διασχίζουν τα σύνορα με τα πόδια. Την επαναστατική ιδέα είχε ένας βέλγος επιχειρηματίας, ο Georges Nagelmackers ο οποίος και δημιούργησε το Orient Express, τα δρομολόγια του οποίου ξεκίνησαν στις 4 Οκτωβρίου του 1883.
ORIENT EXPRESS ΜΕΣΩ ΓΑΛΑΡΙΑΣ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ
Τη δεακετία του 1920 δρομολογήθηκαν επιπλέον γραμμές μία από τις οποίες ήταν η γραμμή Alberg Orient- Express 1930-1939 1945-1962 η οποία είχε τελικό προορισμό την Αθήνα, οπότε και διερχόταν μέσω της Γαλαρίας του Πλαταμώνα.
ΤΕΛΟΣ ORIENT EXPRESS
Οι μέρες της δόξας για το Όριεντ Εξπρες έφτασαν στο τέλος τους στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Αν και συνέχισε να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες οι απαιτητικοί ταξιδιώτες άρχισαν να προτιμούν την ταχύτητα του αεροπλάνου. Το τελευταίο ταξίδι του θρυλικού αυτού τρένου πραγματοποιήθηκε στις 20 Μαίου του 1977.
ORIENT EXPRESS &
LIFESTYLE
Το ταξίδι διαρκούσε πολλές ημέρες,κατά τη διάρκεια των οποίων οι επιβάτες χαλάρωναν στα βελούδινα διαμερίσματά τους, που ήταν πλήρως εξοπλισμένα με μπάνιο, γραφείο και αναπαυτικά κρεβάτια.
Στο εστιατόριο μπορούσαν να απολαύσουν τον καφέ, ή το ποτό τους και ό,τι γεύμα επιθυμούσαν.
ORIENT EXPRESS
ART
1934
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Eξώφυλλα βιβλίου
Murder on the
Orient Express, 1934
1974
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Κινηματογραφική Ταινία
Murder on the
Orient Express, 1974
Aφίσα κινηματογραφικής
ταινίας 1974
1974
ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ
TV series
Murder on the
Orient Express, 2010
1974
ΘΕΑΤΡΟ
Θεατρική παράσταση Murder on the Orient Express, 2017
ΤΡΕΝΟ & ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
Ταχογράφοι με κοντέρ μέτρησης της ταχύτητας της αμαξοστοιχείας
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Τηλέγραφοι σε ξύλινη βάση για την ενδοεπικοινωνία των επιβατικών σταθμών
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Φανάρια πετρελαίου με φίλτρα για σήμα διακοπής και έναρξης αμαξοστοιχίας
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Επίτοιχες τηλεφωνικές συσκευές τοποθετημένες στους επιβατικούς σταθμούς για ενδοϋπηρεσιακή χρήση
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Υπηρεσιακές στολές σταθμαρχών από διαφορετικές χώρες και χρονολογίες, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Βουλγαρία, Σερβία αντίστοιχα
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Πινακίδες σήμανσης ατμομηχανής με ανάγλυφα στοιχεία με το μοντέλο και τον αριθμό σε χρήση σε αμαξοστοιχίες του Σ.Ε.Κ.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΡΕΝΟ & ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
« Τα τρένα που φύγαν »
(1965)
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος,
Στίχοι: Βαγγέλης Γκούφας & Βασίλης Ανδρεόπουλος,
Εκτέλεση: Βίκυ Μοσχολιού
« Τα τρένα που φύγαν
αγάπες μου πήρανε
αγάπες και κλαίνε
ποια μοίρα τις μύρανε ;…»
« Το τρένο φεύγει στις οκτώ»
(1968)
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης,
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου,
Εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη
« Το τρένο φεύγει στις οκτώ
ταξίδι για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δεν θα μείνει
να μην θυμάσαι στις οκτώ
να μην θυμάσαι στις οκτώ
το τρένο για την Κατερίνη
Νοέμβρης μήνας δεν θα μείνει…»
« Το παλιό ρολόι »
(1968)
Μουσική: Μάνος Λοίζος,
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδοπούλος,
Εκτέλεση: Σταμάτης Κόκοτας
« Το παλιό ρολόι του μικρού σταθμού
στάθηκε στην ώρα του αποχωρισμού
είχε βασιλέψει και με φίλαγες
κοίταζες τα τρένα και δεν μίλαγες…»
« Το τρένο δεν ξεκίνησε ποτέ
για Κατερίνη »
(1980)
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης,
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου,
Εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη
« Το τρένο δεν ξεκίνησε ποτέ
για Κατερίνη μείναμε όλοι στο σταθμό
χαμένοι μηχανοδηγοί
χαμένη και η σελήνη
χαμένα κι όσα είχα να σου πω …»
« Το τρένο – φάντασμα »
(1993)
Μουσική: Ξύλινα Σπαθιά,
Στίχοι: Παύλος Παυλίδης,
Εκτέλεση: Ξύλινα Σπαθιά
« …πάνω στο τρένο φάντασμα
μες στη νύχτα θα χαθώ
μες στην έρημο σε ένα party μαγικό
πάνω απ΄ τον γκρεμό τ΄ουρανού θα περνώ
τρένο φάντασμα με σβησμένο αριθμό …»
« Το τρένο φτάνει τελικά στην Κατερίνη »
(1998)
Μουσική: Χάρης Παπδόπουλος,
Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης,
Εκτέλεση: Κατερίνα Σιαπάντα
« …το τρένο φτάνει τελικά βαθιά
στην Κατερίνη
έρωτας μες στα όνειρα
και νιτρογλυκερίνη …»
ΤΡΕΝΟ & TΑΙΝΙΕΣ
« Aντάρτες των πόλεων »
(1972)
Σκηνοθέτης: Ντίμης Δαδήρας,
Σενάριο: Γιάννης Μαρής,
Μουσική: Κώστας Καπνίσης,
Παραγωγή: Καραγιάννης
Πρωταγωνιστούν: Έλενα Ναθαναήλ,
Μιράντα Κουνελάκη,
Μάνος Κατράκης,
Γιάννης Φέρτης
« …η πραγματική
επιχείρηση
Ουράνιο Τόξο…
είναι η ανατίναξη
του τρένου στον
Πλαταμώνα…»
